jump to navigation

A Turkey that has not changed 24/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in In English.
Tags: , ,
comments closed

Ekrem İmamoğlu may have prevailed in Constantinople local elections, but this would not have any impressive impact on Turkish politics. There is no doubt that his victory has a very strong symbolism, but no direct consequences on the so many open political fronts in Turkey and beyond. Electoral results usually have an impact on domestic politics and sometimes on foreign policy when they are carried out in advanced democracies. When it comes to foreign policy however not much change is effected by elections or by the political or ideological traits of individuals. Political change is a complex process that intertwines individual, societal and systemic variables and dynamics.

It is perhaps time for some people in Europe, the US and generally the Western world to stop seeing what they would want to happen or change in Turkey, but see what really happens there. With regard to Constantinople elections, this is a historically cosmopolitan city, which demonstrates some interesting cultural variations from the rest of Turkey. These historical and cultural dynamics however have been suppressed quite effectively by the Kemalist regime and the violent, monolithic model of turkishisness Kemal imposed on Turkey as the prevailing nationalist ideology in early 20th century. At a cultural level, Constantinople shall never stop however reviling its reaches and its many peculiarities. Politically, it may not deviate that dramatically from the prevailing ideology of the elites, but there is an embedded power of cultural resilience and resistance which emanates from its cosmopolitan past. This is always there. In certain moments, the city seems to have a much stronger cultural power that may be able to bend the will of the prevalent political elites.

Erdoğan’s fate will not be judged by results in local elections. Turkey’s shift towards radical Islamism, as well as the imposition of a monolithic, authoritarian regime has profound historical, cultural, economic, social and political roots in the broader Turkish society. Erdoğan exerted some charismatic political attributes that helped him to awaken a new Ottoman Utopia across the people of Turkey. That imaginary political realm is both a cultural and a political identity that will not disappear overnight.

Since the founding of the Turkish state in 1923, Turkey has always been as quite fragmented society. Ataturk imposed a model of oppression, which survived more than half a century. In the last twenty years or so, that oppressive regime of enforcement is transformed into what came to be known as Erdoğanism (akin to Kemalism). Quite a few ethnicities and communities in Turkey are under the same trouble under a regime which they see it different in only nominal terms. In fact Turkey would not be able to survive as a unitary and united state under democratic, multicultural governance. This is well established and extensively discussed in the literature for a few decades now. The instincts of enforcement, violence and human rights abuses are unfortunately embedded in the psyche of the Turkish political elites.

It would be a truism to say that no one can predict the future. But if one sees the situation through the history and lens of political science, what should be expected is a major transition crisis after Erdoğan yields power, whatever the way this will happen.  Only if Erdoğan’s successor would be able to perpetuate an authoritarian regime will the transition be smooth and stable. All institutions in Turkey have been transformed into person(Erdoğan)-centered and deeply Islamic. Such a regime cannot be undone easily or without trouble. After all, to instill this regime upon the Turkish society, Erdoğan used some brutal and violent means of repression.

With regard to Cyprus and Greece, where there is an ongoing debate on the issue, there will be no consequences emanating from this or a future electoral result. Turkey’s revisionist and aggressive policies are enduring, cross-party and inter-political. Cyprus and Greece can invest very little in a benign foreign policy change in Turkey due to a change of political personalities. They may however invest in changing the power structure in the Eastern Mediterranean and the Aegean, at interstate, European and allied levels. Only under a different power balance could there be a reassessment of interests and intentions on the part of Turkey and thus a serious political negotiation over a better relationship.

Finally, Europeans, Americans and generally Westerners should not be overexcited on the recent election results in Turkey. If the intention is to help democratic social powers in Turkey to instigate a progressive, pro-European transformation, the work must continue in multiple fronts. There must be active engagement with the Turkish society and a really tough approach to the illiberal, authoritarian regime of Erdoğan. At the same time, the liberal democratic states and societies should demonstrate the strongest possible solidarity and material support to the states and societies which are under threat by the new Turkish doctrine of revisionism and expansionism. That doctrine must be contained by very serious initiatives and actions.

Μια Τουρκία που δεν άλλαξε 24/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in Διεθνή Θέματα.
Tags: , , ,
comments closed

H νίκη Εκρέμ Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη έχει ισχυρούς συμβολισμούς, όχι όμως άμεσες συνέπειες σε πολιτικά μέτωπα. Οι εκλογικές αναμετρήσεις έχουν συνήθως συνέπειες στην εσωτερική πολιτική και ενίοτε στην εξωτερική πολιτική όταν αυτές διεξάγονται σε προηγμένες δημοκρατίες. Ιδιαίτερα όμως, στην εξωτερική πολιτική πολύ λίγα αλλάζουν με τις εκλογές, την εναλλαγή προσώπων και πολιτικών αντιλήψεων ή ιδεολογιών.

Είναι ίσως καιρός κάποιοι να σταματήσουν να βλέπουν ότι θα ήθελαν να υπάρχει ή να αλλάξει στην Τουρκία και να δουν αυτό που υπάρχει. Όσον αφορά την Κωνσταντινούπολη, είναι ιστορικά μια κοσμοπολίτικη πόλη, η οποία παρουσιάζει πολιτικές αναλαμπές και διαφοροποιήσεις από την υπόλοιπη Τουρκία. Οι ιστορικές και πολιτισμικές δυνατότητες της Πόλης όμως έχουν καταπιεστεί αποτελεσματικά από το κεμαλικό καθεστώς και τον βίαιο, μονολιθικό εκτουρκισμό που επιβλήθηκε στην Τουρκία ως η επικρατούσα εθνικιστική ιδεολογία από τις αρχές του 20ου αιώνα. Σε πολιτισμικό επίπεδο η Κωνσταντινούπολη διατηρεί ιδιαιτερότητες και διαφοροποιήσεις από την υπόλοιπη Τουρκία. Πολιτικά όμως δεν ξεφεύγει κατά πολύ από την επικρατούσα ιδεολογία των ελίτ. Αναλαμπές ανθεκτικότητας και πολιτικά αντισώματα της κοσμοπολίτικης της αίγλης πάντα θα έχει. Η ενέργεια που εκπέμπει η ιστορία της Πόλης είναι πολλές φορές ισχυρότερη από την πολιτική βούληση των ελίτ.

Η τύχη του Ερντογάν δεν πρόκειται να κριθεί από εκλογικές αναμετρήσεις. Η στροφή της Τουρκίας προς τον ακραίο ισλαμισμό, καθώς και η επιβολή ενός μονολιθικού, απολυταρχικού καθεστώτος έχει βαθιές ιστορικές, πολιτισμικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές ρίζες στην τουρκική κοινωνία. Ο Ερντογάν επέδειξε χαρισματικές πολιτικές ικανότητες που τον βοήθησαν να ξυπνήσει στο μεγαλύτερο μέρος της Τουρκίας μιας νέα οθωμανική ουτοπία. Αυτή η φαντασιακή πολιτική και πολιτισμική ταυτότητα δεν πρόκειται να εξαϋλωθεί.

Η Τουρκία ήταν ανέκαθεν, από της ιδρύσεως του τουρκικού κράτους το 1923, μία πολύδιασπασμένη πολιτεία. Ο Ατατούρκ επέβαλε ένα μοντέλο καταπίεσης, το οποίο επιβίωσε πάνω από μισό αιώνα. Τα τελευταία είκοσι σχεδόν χρόνια, αυτό το καθεστώς επιβολής και καταπίεσης των λαών και των κοινοτήτων στην Τουρκία μεταλλάχθηκε σε ένα Ερντογανικό μοντέλο επιβολής. Είναι γεγονός ότι Τουρκία δεν μπορεί να επιβιώσει ως μια πολιτεία κάτω από δημοκρατική, πολυπολιτισμική διακυβέρνηση. Αυτό έχει συζητηθεί εκτενώς στη βιβλιογραφία εδώ και μερικές δεκαετίες. Τα ένστικτα επιβολής, βίας και καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην τουρκική πολιτική ελίτ είναι πολύ ισχυρά. Το μόνο που μπορούμε να δούμε είναι μια ακόμα μετάλλαξη.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Εάν δει κάποιος την κατάσταση μέσα από την ιστορία και τον φακό της πολιτικής επιστήμης, αυτό που πρέπει να αναμένεται είναι μια μεγάλη κρίση μετάβασης μετά την εγκατάλειψη της εξουσίας από τον Ερντογάν, με όποιο τρόπο και αν γίνει αυτό.  Μόνο εάν ο διάδοχος του Ερντογάν θα είναι σε θέση να διαιωνίσει ένα καθεστώς επιβολής και αυταρχικότητας θα είναι ομαλή η μετάβαση. Όλοι οι θεσμοί στην Τουρκία έχουν μεταβληθεί σε προσωποκεντρικοί και ισλαμικοί. Η επιβολή αυτή δεν μπορεί να αναιρεθεί ούτε εύκολα ούτε ομαλά. Άλλωστε, για να επιβάλει το καθεστώς αυτό ο Ερντογάν χρησιμοποίησε βίαια μέσα καταστολής.Αναφορικά με την Κύπρο και την Ελλάδα, ουδεμία συνέπεια δεν θα υπάρξει από το αποτέλεσμα μιας εκλογικής αναμέτρησης. Η αναθεωρητική και επιθετική, βίαιη πολιτική της Τουρκίας είναι διαχρονική, διακομματική, διαπολιτική. Η Κύπρος και η Ελλάδα μπορούν να επενδύσουν πολύ λίγα σε αλλαγή εξωτερικής πολιτικής στην Τουρκία λόγω αλλαγής προσώπων. Μπορούν να επενδύσουν όμως σε αλλαγή των συντελεστών ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, σε διακρατικό, Ευρωπαϊκό και συμμαχικό επίπεδο. Μόνο υπό διαφορετικούς συντελεστές ισχύος μπορεί να υπάρξει επανεκτίμηση συμφερόντων από πλευράς Τουρκίας και σοβαρή πολιτική διαπραγμάτευση

What did the European Council decide on Turkey? A clear determination to take punitive action on its illegal activities. 21/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in In English.
Tags: , , , , ,
comments closed

In a landmark decision on June 20, 2019, the European Council strongly condemns the illegal activities of Turkey in the Exclusive Economic Zone of the Republic of Cyprus. It also takes the lead and puts forth a mechanism for imposing restrictive and other punitive measures on Turkey. It is now up to the Commission and the European External Action Service to present specific options for a concrete follow-up decision to be made. There is no doubt that these options will reflect the outcome of diplomatic and political negotiations behind the scenes. This is not a usual moment in EU politics, but the Union should have shown determination to stand behind principles and defend the interests of its member states. Both small and large member state interests matter and the EU needs to demonstrate its solidarity in a practical manner.

EU leaders said that they will maintain a firm stance. Nicosia already expressed satisfaction and shall continue to exert the maximum influence its soft power allows for the best possible outcome. The European Council decision is an instance of solidarity to a member state that faces threats by a third state, Turkey, who is emerging as a rogue country in Eastern Mediterranean and the Middle East.

There is indeed a clear intention by the EU to take some concrete action that would punish Turkey for its illegal activities in Eastern Mediterranean. The ultimate aim is to contain its plans for illegal drilling activities in sovereign waters of the Republic of Cyprus and open a window for diplomacy to work.  

The main points of the European Council decision may be summarized as follows:

1. There is disappointment over Turkey’s non-compliance with repeated calls by the EU to end its illegal actions. The EU expresses dissatisfaction with the indifference Turkey demonstrates on the persisted efforts of the Union to urge it to comply with International and European law and abide by the rules of good an non-violent inter-state relations.

2. It is established that Turkey’s unlawful actions will not go unpunished. There will be a direct negative impact on the whole spectrum of EU-Turkey bilateral relations. This is an interesting development which may be a paradigm-shift in the way the EU deals with Turkey over Cyprus. The Union’s response to Turkey’s illegal actions in Eastern Mediterranean shall not only affect Turkey’s accession negotiations, but it will cover the full range of the bilateral relations between Brussels and Ankara. This implies that restrictive measures and other punitive action will not only concern accession negotiations, but will extend to inflict the whole range of EU-Turkey relations (notably economic, commercial, political and diplomatic relations).

3. Turkey must respect the sovereign rights of the Republic of Cyprus and show restraint. It is not the first time that Turkey is urged to do that, but insistence by the Union is an important indication of consistent solidarity with Cyprus.

4. The European Council endorses the invitation by the General Affairs Council that calls the European External Action Service and the Commission to propose appropriate measures of action against Turkey, including targeted measures. The reference to «targeted measures» paves the way for sanctions against individuals, companies, capital movement, freezing assets, prohibition of trade and investment activities in the EU and other relevant measures akin to these applied in cases like Russia. This element of the European Council decision opens up many possibilities for imposing restrictive measures on Turkey, government officials, companies and individuals.

Apart from these points however there are some issues that may need to be clarified and merit attention. For example, the European Council does not determine the actual time of an ultimate decision on Turkey. When will a decision on restrictive measures will be made? In its Conclusions, the European Council states that it will monitor developments closely and expresses readiness to respond in a proper manner and in full solidarity with Cyprus. When that will actually happen?

There is no specific timeline for the next steps. For example, EEAS and Commission suggestions will be submitted when and to whom? Who will make the ultimate decision on measures, the Council or the European Council?

As the Conclusions were presented on June 20, 2019, the European Council seems to express a preference for a decision on measures to be made at the level of Heads of States or Governments. The vagueness of the wording in the Conclusions on this issue seems to conceal some disagreements among EU member states as to the actual measures to be taken, their scope and their range.

Much will depend of course on the next moves of Turkey.

It is expected that the issue of restrictive measures will be discussed at the level of Permanent Representatives in Brussels, then at the Council level and if no decision can be taken (i.e. if there is disagreement on measures and their scope) the European Council will need to convene in an extraordinary meeting or decide in one of the next scheduled meetings. In practice, this means that there is some time before an actual decision could be made.

In conclusion, the European Council gives clear evidence of intent to impose measures and sanctions on Turkey, but it does not determine the time of a decision. Much will depend on diplomacy and political negotiations. There is a quite hot summer ahead for the EU on the Eastern Mediterranean front.

Μια πρώτη ολοκληρωμένη εκτίμηση των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Σκληρή γλώσσα και αποφασιστικότητα, όχι όμως άμεση απόφαση για επιβολή μέτρων 21/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in Διπλωματία, Διεθνή Θέματα, Ευρωπαϊκή Ένωση.
Tags: , , ,
comments closed

Το κείμενο των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορά τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της ΚΔ είναι αρκετά καλό, καθώς ικανοποιεί βασικές επιδιώξεις της Λευκωσίας. Έγινε ένα αποφασιστικό βήμα και ενεργοποιήθηκε μία συγκροτημένη διαδικασία για επιβολή μέτρων και κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Στα Συμπεράσματα όμως υπάρχει και μια ασάφεια ως προς τον χρόνο και τον τρόπο λήψης απόφασης.

Αναλυτικά, στα θετικά σημεία των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καταγράφονται τα εξής:

1. Εκφράζεται απογοήτευση για την μη συμμόρφωση της Τουρκίας με τις επανειλημμένες εκκλήσεις της ΕΕ να τερματίσει τις παράνομες ενέργειές της. Με τον τρόπο αυτό, η ΕΕ εκφράζει τη δυσφορία της για την αδιαφορία που επιδεικνύει η Τουρκία και την παραγνώριση των συστάσεων της Ένωσης για συμμόρφωση με το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και τους κανόνες συμπεριφοράς στις διεθνείς σχέσεις.

2. Υπογραμμίζεται ότι, οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας θα έχουν άμεσες αρνητικές συνέπειες σε όλο το φάσμα των διμερών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Αυτή είναι πολύ θετική εξέλιξη διότι αποσυνδέει την αντίδραση της Ένωσης από τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας και διευρύνει το φάσμα κινήσεων σε όλα τα επίπεδα. Δηλαδή, πιθανές κυρώσεις δε θα αφορούν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις μόνο, αλλά θα εκτείνονται και θα μπορούν να επηρεάσουν όλο το φάσμα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας (κυρίως το οικονομικό, εμπορικό, πολιτικό και διπλωματικό φάσμα των σχέσεων).

3. Καλείται η Τουρκία να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να επιδείξει αυτοσυγκράτηση. Αυτή είναι μια επανάληψη προηγούμενης σύστασης, πλην όμως η καταγραφή της σε κάθε απόφαση είναι σημαντική για πολλούς λόγους.

4. Υιοθετείται η πρόσκληση που απηύθυνε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων προς την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και την Επιτροπή, προκειμένου να προτείνουν κατάλληλα μέτρα αντίδρασης, συμπεριλαμβανομένων και στοχευμένων μέτρων. Η προσθήκη της αναφοράς σε «στοχευμένα μέτρα» ανοίγει το δρόμο για κυρώσεις κατά προσώπων, εταιριών, περιορισμό διακίνησης κεφαλαίων, πάγωμα λογαριασμών, απαγόρευση εμπορικών και επενδυτικών δραστηριοτήτων και άλλα συναφή. Η προσθήκη αυτή ανοίγει πολλές προοπτικές επιβολής περιοριστικών μέτρων. Προκαλείται όμως και το εξής ερώτημα: Γιατί δεν υιοθετήθηκαν τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων στην ολότητά τους;

Πέρα από τα θετικά σημεία που παρατίθενται πιο πάνω, προκύπτουν και κάποια ασαφή σημεία, τα οποία αξίζουν προσοχής:

1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν καθορίζει τον χρόνο και τον τρόπο αντίδρασης, δηλαδή τον χρόνο εξέτασης των προτάσεων για μέτρα και κυρώσεις, καθώς και δεν καθορίζει τον τρόπο λήψεων απόφασης. Πότε ακριβώς θα κατατεθούν οι εισηγήσεις για μέτρα/κυρώσεις;

2. Στα Συμπεράσματα αναφέρεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και παραμένει έτοιμο να απαντήσει με τον κατάλληλο τρόπο, σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο. Πότε όμως θα απαντήσει;

3. Τα Συμπεράσματα καταλήγουν αναφέροντας ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παραμείνει προσηλωμένο στην υπόθεση και θα επανέλθει αναλόγως. Δε καθορίζονται όμως τα κριτήρια που θα καθορίσουν τον χρόνο που θα επανέλθει. Προφανώς και αυτό θα εξαρτηθεί από τις ενέργειες της Τουρκίας. Η απουσία σαφήνειας στο σημείο αυτό αποκαλύπτει ενδεχομένως κάποιες διαφωνίες στην επιβολή μέτρων, οι οποίες συγκαλύπτονται με τη μαεστρία της διπλωματικής γλώσσας.

Εν τέλει, δημιουργούνται και κάποια ερωτήματα:

1. Που θα κατατεθούν οι εισηγήσεις της Επιτροπής και της ΕΥΕΔ για μέτρα και κυρώσεις; Στο Συμβούλιο ή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο;

2. Ποιο θεσμικό όργανο θα έχει την αρμοδιότητα να τα αξιολογήσει και να πάρει την τελική απόφαση;

Ως παρουσιάζονται τα Συμπεράσματα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο φαίνεται να επιφυλάσσει την λήψη απόφασης για μέτρα και κυρώσεις σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων. Η ασάφεια της διατύπωσης των Συμπερασμάτων σε αυτό το ζήτημα φαίνεται να αποκαλύπτει, πέραν των διαφωνιών και τη σιωπηλή «αφαίρεση» από το Συμβούλιο της αρμοδιότητας να πάρει εκείνο την τελική απόφαση.

Αναμένεται ότι, το ζήτημα θα συζητηθεί σε επίπεδο Μονίμων Αντιπροσώπων στις Βρυξέλλες, εν συνεχεία στο Συμβούλιο και αν δεν μπορεί να ληφθεί απόφαση (δηλαδή αν υπάρχει διαφωνία για τα μέτρα και το εύρος τους) θα πρέπει να συνέλθει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το πλαίσιο αυτό διευρύνει και τον αναμενόμενο χρόνο λήψης μιας όποια απόφασης.

Συμπερασματικά, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δίνει σαφή δείγματα πρόθεσης για επιβολή μέτρων και κυρώσεων, όχι όμως και διάθεση για μια σκληρή απόφαση ισχυρού/αποτρεπτικού κόστους στην Τουρκία. Ο χρόνος θα είναι αυτός που θα αποκαλύψει και την ουσία της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς την Κυπριακή Δημοκρατία.

Μια καλή συγκυρία για την Κύπρο που απέδωσε αποτέλεσμα. Η δύναμη των επιχειρημάτων και της επιμονής. 19/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in Διπλωματία, Διεθνή Θέματα, Ευρωπαϊκή Ένωση.
Tags: , , , ,
comments closed

Στην ΕΕ υπάρχει μια ρουτίνα στον τρόπο λήψεως αποφάσεων. Ακόμη και των πιο κρίσιμων. Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης αναδεικνύει κάθε φορά νέες δυνατότητες και προοπτικές που δεν μπορούν να εκτιμηθούν εκ προοιμίου. Δυνατότητες που προκύπτουν μέσα από την επιμονή των κρατών μελών να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους. Στη χθεσινή συνεδρία του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων (18/6), η πολιτική διαπραγμάτευση κατάφερε να υπερβεί κατά πολύ το αποτέλεσμα της θεσμικής διαπραγμάτευσης που προηγήθηκε. Η απόφαση για θεσμοθέτηση συγκροτημένης διαδικασίας επιβολής μέτρων κατά της Τουρκίας δεν ήταν ανάμεσα στις πιθανές επιλογές που τέθηκαν σε θεσμικό επίπεδο, ακόμη και αργά το απόγευμα της 17ης Ιουνίου.

Δέκα μέρες προηγουμένως, όταν είχε κυκλοφορήσει και άρχισε να συζητείται το προσχέδιο των Συμπερασμάτων, τα δεδομένα ήταν πολύ αρνητικά για την υπόθεση της Κύπρου. Υπήρχε σθεναρή αντίδραση στην προοπτική λήψης αποφάσεως για επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας. Το μέγιστο όφελος θα ήταν μια δέσμευση της ΕΕ για αντίδραση. Η Λευκωσία βρέθηκε σε μια δύσκολη στιγμή. Θα έπρεπε να διαχειριστεί μια ενδεχόμενη απόφαση χωρίς πρόνοιες για κυρώσεις.

Κυβερνητικοί κύκλοι άρχισαν να δίνουν μηνύματα αποδοχής μιας μέτριας απόφασης. Από το Προεδρικό μεταφέρθηκε μια ζοφερή εικόνα της κατάστασης. Επινοήθηκε η κατάσταση της μετάβασης στην Επιτροπή, δηλαδή η περίοδος αλλαγής των μελών της Επιτροπής και του ίδιου του Προέδρου της, προκειμένου να δοθεί μια «εξήγηση» για μια απόφαση χωρίς πρόνοια για κυρώσεις. Σημαίνοντα στελέχη της Κυβέρνησης Αναστασιάδη τήρησαν μια μάλλον μοιρολατρική στάση. Όταν σχολίαζαν τα ενδεχόμενα, η θέση που εξέφραζαν ήταν ότι «δεν πρέπει να περιμένουμε κάτι ουσιαστικό από το Συμβούλιο σε σχέση με τα μέτρα. Η απόφαση θα ληφθεί εν τέλει σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Θα δούμε». Ακόμη και η προοπτική αναβολής της απόφασης σε επίπεδο Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων ήταν ένα ενδεχόμενο που είχε συζητηθεί αρκετά. Η αρνητική στάση, κυρίως της Γερμανίας (και κάπως της Γαλλίας) σε σχέση με την προοπτική έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων από την Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, ήταν μια κάποια λύση. Ακόμη και το «κενό εξουσίας» στη Βρετανία θεωρήθηκε ως στοιχείο που θα συνέτεινε σε μια ίσως καλύτερη απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Για πολλές μέρες, στελέχη της Κυβέρνησης φαίνονταν να ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη διαχείριση μιας ενδεχόμενης απόφασης χωρίς κυρώσεις. Αρκετά δημοσιεύματα και ρεπορτάζ που αναφέρθηκαν σε αυτό το ενδεχόμενεο δεν ήταν φυσικά δημιούργημα της φαντασίας των δημοσιογράφων, αλλά πληροφορίες που τους δίνονταν. Το κατά πόσο έκριναν ορθά να μεταδίδουν ενδεχόμενα ως βεβαιότητες, αυτό θα πρέπει να κριθεί από τους αναγνώστες, τους ακροατές και τους τηλεθεατές. Υπήρξε όμως και μια μεγάλη μερίδα δημοσιευμάτων και αναλύσεων (που ευτυχώς ακούστηκαν περισσότερο) με διαρκείς αναφορές στην ανάγκη για επιβολή μέτρων και μη ικανοποίησης από άλλα αποτελέσματα.

Σε διπλωματικό επίπεδο, η προσπάθεια συνεχίστηκε. Σε εκείνο το επίπεδο δεν τελειώνει τίποτα και ποτέ. Όχι για όλους, είναι αλήθεια. Μετρούν όμως πάντοτε εκείνοι που συνεχίζουν να εργάζονται και να αναζητούν διεξόδους. Κατά την εβδομάδα που προηγήθηκε του Συμβουλίου (9-15 Ιουνίου) δεν υπήρξε πρόοδος. Σε κάποια στιγμή υπήρξε τόσο μεγάλη απογοήτευση, η οποία οδήγησε σε δύο διαμετρικά αντίθετες αντιδράσεις. Από τη μια εκφράστηκε η άποψη ότι «πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι από μια απόφαση η οποία θα δηλώνει ετοιμότητα για αντίδραση». Από την άλλη, εκφράστηκε η άποψη ότι «δεν πρέπει να ρισκάρουμε τόσο πολύ, να επιμένουμε για μέτρα και στο τέλος να φάμε τα μούτρα μας. Ποιος θα ελέγξει την Τουρκία μετά;» Οι δύο αυτές εκτιμήσεις γεφυρώνονται από το συναίσθημα του φόβου. Φόβος, ο οποίος στοίχειωσε πολλές φορές την εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις αποφάσεις που λαμβάνονται.

Υπήρχαν όμως και οι αποφασισμένοι. Εκείνοι που πιστεύουν στη δύναμη των επιχειρημάτων και τη δυνατότητα της πειθούς. Εκείνοι που πιστεύουν στις δυνατότητες της διαπραγμάτευσης, πολιτικής και διπλωματικής. Έγινε σοβαρή και πολλή δουλειά σε υπηρεσιακό επίπεδο. Έγινε πολύ καλή προετοιμασία. Όπως επίσης καλή δουλειά έγινε και σε επίπεδο δημόσιας διπλωματίας. Έπρεπε να πείσουμε πρώτα απ’ όλους τους εαυτούς μας για την ακριβή εικόνα της κατάστασης: Η Τουρκία έχει εισβάλει στην ΑΟΖ μας, επιδιώκει νέα τετελεσμένα, πρέπει να αντισταθούμε, πρέπει να διεκδικήσουμε αντίδραση από την ΕΕ.

Η Δευτέρα 17η Ιουνίου ήταν μια μουδιασμένη μέρα. Στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων δόθηκαν τα ίδια μηνύματα: «είναι αδύνατο να υπάρξει απόφαση για μέτρα». Οι πιέσεις έφτανα στα όρια του πολιτικού και διπλωματικού μπούλιγκ. Όπως επίσης και σε επίπεδο COREPER (δηλαδή σε επίπεδο συνόδου Μονίμων Αντιπροσώπων), τα μηνύματα παρέμεναν το ίδιο αρνητικά. Η μέρα έκλεισε με κάποιες φραστικές βελτιώσεις στο προσχέδιο των Συμπερασμάτων. Μέτρα όμως δεν θα λαμβάνονταν.

Η 18η Ιουνίου ξεκίνησε χωρίς πολύ μεγάλες προσδοκίες και αισιοδοξία. Τα πράγματα πια ήταν πολύ οριακά. Κάποιοι όμως συνέχισαν να πιστεύουν. Υπήρχε χρόνος για να υπάρξει διεκδίκηση και επιμονή σε καλύτερο αποτέλεσμα. Όπως είπε κάποτε ένας Ελβετός διπλωμάτης “it’s always too early before it’s too late”. Και όντως έτσι έχουν τα πράγματα: Προτού κλείσει η διαπραγμάτευση δεν υπάρχει ποτέ τελικό αποτέλεσμα. Πάντοτε υπάρχει χρόνος για κάτι διαφορετικό.

Λεπτομέρειες για το τι ακριβώς έγινε όλο αυτό το διάστημα θα μάθουμε μόνο όταν μιλήσουν οι πρωταγωνιστές ή δώσουν πληροφορίες για δημοσίευση. Συνήθως, σε τέτοιες στιγμές επικρατεί μια δόση υπερβολής, πολλοί μύθοι, συγκρουόμενες αφηγήσεις γεγονότων. Η κούραση και η πίεση σμίγει τη φαντασία με την πραγματικότητα. Παραμένει όμως η ουσία. Και η ουσία είναι ότι η πολιτική διαπραγμάτευση απέδωσε. Απέδωσε μια απόφαση η οποία δίνει δυνατότητες για επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας.

Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να προτείνουν επιλογές για τα κατάλληλα μέτρα αντίδρασης, χωρίς καθυστέρηση. Αυτή είναι η ουσία της απόφασης της 18ης Ιουνίου.

Είναι αλήθεια ότι στο αποτέλεσμα συνέβαλε και η συγκυρία. Υπάρχει πολύ μεγάλη ανησυχία και προβληματισμός στην Ευρώπη για την Τουρκία. Η διάθεση είναι αρνητική και η πρόθεση είναι να σταλθούν ισχυρά μηνύματα. Όπως επίσης, η συνεχής κλιμάκωση των ενεργειών της Τουρκίας στην ΑΟΖ την Κυπριακής Δημοκρατίας βοήθησε τους Ευρωπαίους να καταλάβουν τι έπρεπε να κάνουν. Το Reuter μετέδωσε ότι ο κύπριος ΥΠΕΞ ανέσυρε το δικαίωμα αρνησικυρίας προκειμένου να πείσει τους συνομιλητές τους, να τους βοηθήσει να συνέλθουν και να δουν την κατάσταση ως έχει, να καταλάβουν πόσο κρίσιμα είναι τα πράγματα.

Ήταν όντως μια στιγμή, η σωστή στιγμή κατά την οποία ένα μικρό κράτος θα έπρεπε να κάνει κάτι για να υπάρξει συνειδητοποίηση της κατάστασης. Δεν υπήρξε «απειλή» για βέτο, αλλά υπόδειξη ότι το κείμενο δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό ως είχε, χωρίς αναφορά σε μέτρα. Αυτό ήταν ενδεχομένως ένα «τακτικό βέτο» που έπρεπε να ασκηθεί. Μαζί με όλα τ’ άλλα έπαιξε κι αυτό τον ρόλο του. Ήταν στον σωστό χρόνο. Η πολιτική πίεση και το εσωτερικό σκηνικό στη Λευκωσία λήφθηκε επίσης υπόψη. Στην Ευρώπη, οι πολιτικοί καταλαβαίνουν ότι το δημόσιο ακροατήριο έχει προσδοκίες από την Ένωση. Ήταν μια στιγμή όπου οι προσδοκίες των Κυπρίων ήταν απόλυτα λογικές και υπήρχε διάθεση να γίνει κάτι γι’ αυτό.

Εν τέλει, είναι ευτύχημα που το ζήτημα δεν παραπέμφθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για απόφαση. Η πολιτική διαπραγμάτευση αντανακλά σίγουρα τις θεσμικές δυνατότητες και την προετοιμασία των κρατών, αλλά καθορίζεται και από τις δυνατότητες και την εικόνα που εκπέμπουν τα άτομα που εκπροσωπούν τα κράτη. Όπως λέει και ο σοφός λαός, στη βράση κολλάει το σίδερο. Η κατάλληλη θερμοκρασία δημιουργήθηκε την 18η Ιουνίου και εκεί έπρεπε να υπάρξει αποτέλεσμα. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενδεχομένως η ατμόσφαιρα να ήταν κρύα και αποτέλεσμα να μην υπήρχε. Υπάρχουν παραδείγματα του παρελθόντος που θα θέλαμε ίσως να ξεχάσουμε. Όμως αύριο και μεθαύριο, 20η και 21η Ιουνίου, θα μεταφερθεί στις Βρυξέλλες η ήδη θερμότατη ατμόσφαιρα από το Λουξεμβούργο. Η συνέχεια θα είναι το ίδιο δύσκολη, ίσως ακόμη πιο δύσκολη. Σίγουρα το μάθημα δόθηκε και δόθηκε σε πολλούς. Σε αυτούς που πιστεύουν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να έχει καλύτερη τύχη, αλλά κυρίως σε αυτούς που πιστεύουν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να προσαρμοστεί στο άρμα και τα συμφέροντα της Τουρκίας

Άνοιξε παράθυρο ευκαιρίας για κυρώσεις κατά της Τουρκίας: Χρειάζεται σκληρότερη δουλειά και επιμονή 18/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in Διπλωματία, Διεθνή Θέματα, Ευρωπαϊκή Ένωση.
Tags: , , , ,
comments closed

Με απόφασή του, το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (18/6/19) κάλεσε την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να καταθέσουν εισηγήσεις για μέτρα αντίδρασης εναντίον της Τουρκίας. Η απόφαση αυτή διαμορφώθηκε την τελευταία στιγμή και σε αυτό «βοήθησε» και η Άγκυρα με τις ανακοινώσεις της σχετικά με τις κινήσεις που έκανε και τις κινήσεις που είναι έτοιμη να κάνει. Η ΕΕ έκανε μισό βήμα μπροστά. Τώρα θα πρέπει να κατατεθούν εισηγήσεις και να ληφθεί απόφαση, η οποία να αφορά στην επιβολή ουσιαστικών μέτρων και κυρώσεων.

Η Άγκυρα ανακοίνωσε επίσημα ότι η παράνομη γεώτρηση που επιχειρεί δυτικά της Πάφου, εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει αρχίσει και είναι σε προχωρημένο στάδιο. Ανακοίνωσε επίσης την διεξαγωγή και δεύτερης γεώτρησης στις νότιες θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας τον προσεχή Ιούλιο. Οι ενέργειες αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και με τα ανάλογα μέτρα. Η ΕΕ δεν έχει άλλη επιλογή παρά να στείλει το μήνυμα στην Τουρκία ότι, το κόστος που θα έχουν οι έκνομες ενέργειες της θα είναι τόσο όσο να υποσκελίσουν τα αναμενόμενα οφέλη. Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για οποιαδήποτε άλλη απόφαση. Πρέπει να ετοιμαστεί πρόταση για επιβολή μέτρων, τα οποία θα κλιμακώνονται ενόσω η Τουρκία συνεχίζει να παρανομεί.

Η απόφαση του Συμβουλίου δίνει τη δυνατότητα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συζητήσει πλέον ένα πιο συγκεκριμένο οδικό χάρτη επιβολής κυρώσεων την προσεχή Πέμπτη και Παρασκευή (20-21 Ιουνίου). Στις 15 Ιουλίου είναι προγραμματισμένο το επόμενο τακτικό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, καθώς στις 23 Ιουλίου είναι προγραμματισμένο το επόμενο τακτικό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων. Χωρίς άλλη καθυστέρηση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να θέσει την 15η ή την 23η Ιουλίου ως την ημερομηνία λήψης απόφασης και επιβολής μέτρων.

Έχουν ήδη εκφραστεί κάποιες ιδέες από τον Επίτροπο Χαν για το ποια θα μπορούσε να ήταν τα μέτρα αυτά. Ο κ. Χαν μίλησε για κυρώσεις στην χρηματοδότηση και τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου ΕΕ-Τουρκίας. Τις προηγούμενες μέρες η Λευκωσία έχει επικεντρωθεί σε άλλα θέματα που αφορούν το πάγωμα της συζήτησης για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, συγκεκριμένων ενταξιακών κεφαλαίων και θεώρησης διαβατηρίων. Υπάρχει περιθώριο και για άλλες ιδέες και μέτρα. Το κριτήριο θα πρέπει να είναι η πρόκληση ισχυρής αίσθησης κόστους. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να έχει γίνει ήδη μια άτυπη συζήτηση και να υπάρχει συνεννόηση για τον προσανατολισμό των μέτρων αυτών. Όποια συνεννόηση κι αν έχει γίνει όμως, η Τουρκία θα επιβαρύνει διαρκώς τη θέση της και η ΕΕ θα πρέπει να προσαρμόζει και τη σκληρότητα των κινήσεών της αναλόγως.

Η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης είναι θετική εξέλιξη. Η επικεφαλής της Υπηρεσίας αυτής, η κα Μογκερίνι, έχει εκφράσει πολύ θετικές προθέσεις. Υπάρχει πολύ καλή σχέση και πνεύμα συναντίληψης με τον κύπριο Υπουργό Εξωτερικών. Σε αυτά τα ζητήματα, οι προσωπικές σχέσεις και η καλή διάθεση έχουν τη σημασία τους. Η κα Μογκερίνι έχει ήδη δώσει κάποια δείγματα γραφής, αλλά δεν προχώρησε σε όλα όσα της ζήτησε η Λευκωσία. Σημασία πρέπει να δώσει η Λευκωσία και στον/στην διάδοχο της κας Μογκερίνι καθώς και τον/την διάδοχο του κ. Χαν στην θέση του Επιτρόπου Διεύρυνσης.

Είναι η ώρα των αποφάσεων για την ΕΕ. Η Λευκωσία θα πρέπει να πάρει ακόμα πιο σοβαρά την υπόθεσή της, να αναλογιστεί τα λάθη που έχει κάνει, να σχεδιάσει πιο προσεκτικά και να εργαστεί με ακόμη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Κρίνεται η αξιοπιστία της ΕΕ και το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η ανάγκη για στρατηγική αντιμετώπιση της Τουρκίας 16/6/2019

Posted by Γιώργος Κέντας in Διπλωματία, Διεθνή Θέματα, Ευρωπαϊκή Ένωση.
Tags: , , , ,
comments closed

Η Διακήρυξη των 7 νοτίων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης την περασμένη Παρασκευή (14/6) στη Βαλέτα της Μάλτας καταδικάζει, όντως απερίφραστα, τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας και προσφέρει αμέριστη στήριξη στην Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως επίσης και οι δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου της Γαλλίας, καθώς και η τοποθέτησή του κατά τη διάρκεια της συνεδρίας των ηγετών των 7 χωρών αυτών, δεν μπορούν παρά να προκαλούν αισθήματα ικανοποίησης. Παρόλη όμως την καθαρότητα της Διακήρυξης εκείνης και των δηλώσεων του κ. Μακρόν, δεν υπήρξε ουσιαστική απόφαση για μέτρα αντίδρασης. Δυστυχώς, δεν εκδηλώθηκε μια κοινή βούληση των 7 για άμεση επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας. Η Διακήρυξη και οι δηλώσεις δεν είναι παρά ένα ακόμη παράδειγμα έκφρασης ισχυρής φραστικής στήριξης προς την Κύπρο, χωρίς όμως η στήριξη αυτή να συνδέεται και με χειροπιαστές πράξεις και ενέργειες.

Η Διακήρυξη των 7 δεν έκανε το αναγκαίο βήμα για να γεφυρώσει ένα διαρκές χάσμα ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις στην εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ. Από τη στιγμή που δεν προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα αντίδρασης, το πρόβλημα αξιοπιστίας συνεχίζεται. Η Διακήρυξη καλεί την ΕΕ, σε περίπτωση που η Τουρκία δεν τερματίσει τις έκνομες ενέργειές της, «να εξετάσει κατάλληλα μέτρα σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο». Η αναφορά αυτή προκαλεί πολλά ερωτήματα. Αρχικά, από τη στιγμή που τα 7 αυτά κράτη, στα οποία περιλαμβάνονται η Γαλλία και η Ιταλία, δύο κράτη από τα οποία προέρχονται και οι δύο μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρίες φυσικού αερίου και πετρελαίου (ΕΝΙ και TOTAL) που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Κύπρου, δεν πρότειναν, δεν απαίτησαν την άμεση λήψη μέτρων αποτροπής και ανάσχεσης της τουρκικής επιδρομικότητας, μπορεί να υπάρξει κάποιο καλύτερο αποτέλεσμα όταν θα συνεδριάσουν τα 28 κράτη μέλη της Ένωσης; Γιατί δεν κατονομάστηκαν έστω εκείνα τα μέτρα που θα ήταν κατάλληλα να ληφθούν; Γιατί δεν προσδιορίζεται ο χρόνος που θα πρέπει να ληφθούν; Γιατί δεν ακολουθήθηκε το ανάλογο της απόφασης του Μαρτίου του 2014, όταν, από την πρώτη κιόλας έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, η ΕΕ είχε καθορίσει, με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, τα μέτρα αντίδρασης εναντίον της Ρωσίας;  

Η κρίση που προκάλεσε η Τουρκία στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν αμφισβητεί μόνο τα κυριαρχικά δικαιώματα της Δημοκρατίας, το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θαλάσσης, δοκιμάζει όσο ποτέ άλλοτε την αξιοπιστία της ΕΕ και των κρατών μελών της. Η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ ως ένα κράτος με ένα μέρος του εδάφους του να βρίσκεται υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή. Τώρα, η Κυπριακή Δημοκρατία δέχεται μια τόσης μεγάλης έκτασης επίθεση, με στρατιωτικά μέσα από ένα τρίτο κράτος, την Τουρκία. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ, όπου ένα κράτος μέλος της Ένωσης δέχεται μια τέτοια επίθεση.

Όσο ισχυρή και αν είναι η φραστική καταδίκη της Τουρκίας κι όσο δυνατή κι αν είναι η στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό, παρά μόνο εάν η ΕΕ αποφασίσει να πάρει μέτρα εναντίον της Τουρκίας. Εάν δεν υπάρξει απόφαση για μέτρα, εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις, τότε η καταδίκη της Τουρκίας, από τη μια, και η στήριξη της Κυπριακή Δημοκρατία, από την άλλη, θα χωνευτούν από τις συνέπειες και τα αποτελέσματα των ενεργειών της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αύριο Δευτέρα (17/6) και την Τρίτη (18/6) συνέρχονται το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων και το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων αντίστοιχα. Θα ληφθεί εκεί κάποια καταδικαστική απόφαση για την Τουρκία ή θα αφεθεί η απόφαση στους αρχηγούς κρατών και Κυβερνήσεων της Ένωσης; Όταν λοιπόν σε λίγες μέρες θα συνέλθει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα είναι και η ώρα της αλήθειας. Στις 20-21 Ιουνίου, θα κριθούν και τα όρια της αντίδρασης της ΕΕ έναντι των επιδρομικών εναργειών της Τουρκίας στις κυρίαρχες θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα κριθεί η αξιοπιστία της Ένωσης στην λήψη αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας έναντι της κρισιμότερης πρόκλησης που δέχθηκε ποτέ ένα κράτος μέλος της. Ταυτόχρονα θα προσμετρηθούν και οι δυνατότητες ενός μικρού κράτους μέλους στην άσκηση πειθούς. Τόσο η αξιοπιστία της ΕΕ όσο και το κύρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα κριθούν.

Η ΕΕ δεν μπορεί να σταματήσει τις ενέργειες της Τουρκίας. Ούτε και μπορεί να επιβάλει σε αυτήν τόσο μεγάλο κόστος, όσο απαιτείται προκειμένου να την πειθαναγκάσει σε αναθεώρηση των σχεδιασμών της, σε αποχώρηση από την ΑΟΖ της Κύπρου. Η Ένωση μπορεί όμως να προκαλέσει τόσο κόστος στην Τουρκία, όσο να καταστήσει ασύμφορες τις έκνομες ενέργειες της και να θέσει σε αμφιβολία τα οφέλη στα οποία προσδοκά. Για να επιτύχει όμως αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να οικοδομήσει μια στρατηγική αποτροπής και ανάσχεσης της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας, χρησιμοποιώντας διπλωματικά, νομικά και οικονομικά μέσα, καθώς και με μέσα επίδειξης στρατηγικής συμπαράστασης και αλληλεγγύης έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι όποιες κυρώσεις επιβάλει η ΕΕ στην Τουρκία θα έχουν νόημα και προοπτική μόνο όταν εδράζονται πάνω σε μια συγκεκριμένη στρατηγική προσέγγιση. Πριν από τα οποιαδήποτε μέτρα θα πρέπει να υπάρξει και η ανάλογη στρατηγική σκέψη.

Η ΕΕ έχει τις δυνατότητες να οικοδομήσει μια στρατηγική αποτροπής και ανάσχεσης της Τουρκίας. Σε πρακτικό επίπεδο αυτή η στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής απαραίτητα στοιχεία:

  1. Τη σαφή διαπίστωση της αναθεωρητικής και επιθετικής πολιτικής της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, καθώς και των άμεσων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεών της. Θα πρέπει να υπάρξει ξεκάθαρη απόφαση ότι, όσον αφορά την Κύπρο, η Τουρκία έχει προβεί σε παράνομες ενέργειες εντός της ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  2. Αναγνώριση του κόστους που προκαλούν οι ενέργειες της Τουρκίας στα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας και του λαού της, καθώς και στα συμφέροντα της ΕΕ, των κρατών μελών και των ευρωπαίων πολιτών.
  3. Εκδήλωση αποφασιστικότητας για έμπρακτη αντίδρασης, με την επιβολή μέτρων και κυρώσεων κατά της Τουρκίας, ενέργειες οι οποίες θα έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα και θα κλιμακώνονται.
  4. Διατύπωση με σαφή τρόπο των ενεργειών που θα πρέπει να κάνει και των ενεργειών που δε θα πρέπει να κάνει η Τουρκία. Μια στρατηγική αποτροπής θα πρέπει να έχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο μηνυμάτων και απαιτήσεων, με τρόπο που να γίνονται κατανοητά στην Τουρκία. Κυρίως όμως θα πρέπει να συνδυάζεται με τα κατάλληλα μέσα αντίδρασης.