Μεγάλη Αναμονή μέχρι τον Ιούνιο. Η Λευκωσία επενδύει στην έκθεση της Επιτροπής.

Η χθεσινή μέρα πέρασε χωρίς να ληφθούν οποιεσδήποτε αποφάσεις ή να ανακοινωθούν μέτρα κατά της Τουρκίας. Το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων άκουσε τον Κύπριο Υπουργό Εξωτερικών να περιγράφει την κατάσταση και να εκφράζει την άποψη ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα κατά της Τουρκίας. Παρόλα αυτά δεν υπήρξε αίτημα για λήψη μέτρων. Χειροπιαστό αποτέλεσμα δεν επήλθε, ούτε και καταγράφηκε κάτι στα πρακτικά του Συμβουλίου.

Στη διάσκεψη τύπου που ακολούθησε και απαντώντας σε ερώτηση, η κ. Μογκερίνη περιορίστηκε στο να επαναλάβει τη δήλωσή που έκανε την 4^η Μαΐου και να σημειώσει αυτά που λέχθηκαν λίγες μέρες προηγούμενος στο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Ρουμανία. Το ανακοινωθέν του Κυπριακού Υπουργείου Εξωτερικών αναφέρεται σε λεπτομέρειες των διαμειφθέντων εντός του Συμβουλίου. Παρουσιάστηκαν επίσης και οι θετικές αντιδράσεις κάποιων κρατών μελών. Οι προφορικές αναφορές, θέσεις και προθέσεις είναι σημαντικές, αλλά δυστυχώς κενό γράμμα εάν δεν καταγραφούν σε αποφάσεις.

Άξιον αναφοράς είναι ότι ο κύπριος Υπουργός Εξωτερικών επέλεξε την έκδοση γραπτής ανακοίνωσης για τη Σύνοδο του Συμβουλίου, σε αντίθεση με συναδέλφους του οι οποίοι προέβηκαν σε ενημέρωση και δέχθηκαν ερωτήσεις για τα αποτελέσματα. Χθες ήταν ίσως μια καλή ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα η κοινή γνώμη στην Ευρώπη το πρόβλημα των τουρκικών ενεργειών. Αυτή η ευκαιρία χάθηκε.

Μετά την πρώτη αντίδραση του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος αναφέρθηκε σε «δεύτερη τουρκική εισβολή» και αιτήθηκε «μέτρων» κατά της Τουρκίας (η οποία δεν παίρνει από λόγια), καθώς και τη δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών ότι η Λευκωσία «γνώριζε» για τις προθέσεις της Άγκυρας, η επιχείρηση «επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας» μπήκε στο ψυγείο μέχρι τον Ιούνιο. Η Λευκωσία θα συνεχίσει τις διπλωματικές κινήσεις μέχρι το επόμενο, τακτικό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 20 Ιουνίου, σε διάστημα δηλαδή πέραν του ενός μηνός.

Φαίνεται ότι η Λευκωσία επενδύει σε μία σαφή αναφορά στην Έκθεση της Επιτροπής για την Τουρκία, η οποία να οδηγήσει σε συζήτηση στο πλαίσιο των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο και στη λήψη κάποιων αποφάσεων. Στο διάστημα που μεσολαβεί όμως, η Κύπρος είχε κι άλλες επιλογές, όπως η κατάθεση αιτήματος για σύγκληση έκτακτου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων ή κατάθεση αιτήματος για λήψη Απόφασης στο πλαίσιο του Συμβουλίου της 13^ης Μαΐου 2019 ή ακόμα και Σύγκληση έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το ελάχιστο που θα μπορούσε να επιδιώξει και να πετύχει η Λευκωσία θα ήταν να υιοθετηθεί η δήλωση της κ. Μογκερίνη και του κ. Τουσκ σε απόφαση του Συμβουλίου και η σύσταση ενός συγκεκριμένου μηχανισμού παρακολούθησης των ενεργειών της Τουρκίας με στόχο τη λήψη μέτρων αποτροπής και, εάν δεν επιτύγχαναν, τη λήψη τιμωρητικών μέτρων και κυρώσεων.

Είναι σαφές ότι η Λευκωσία δεν επενδύει στην πρόληψη, αλλά σε κάποια πιθανή αντίδραση της ΕΕ και των κρατών μελών της. Ο Κύπριος Υπουργός Εξωτερικών έχει απευθυνθεί επίσης και στις ΗΠΑ και υπάρχει μια προσδοκία ότι η «διπλωματία θα λειτουργήσει». Μπορεί να διερωτηθεί κάποιος κατά πόσο τέτοιες επιλογές θα έχουν αποτέλεσμα, όταν οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την Τουρκία από σοβαρές ενέργειες σε βάρος αμερικανικών συμφερόντων.

Ένα άλλο σοβαρό ερώτημα αφορά τη βάση πάνω στην οποία η Επιτροπή θα εξετάσει τις ενέργειες της Τουρκίας, αλλά και οι ενδεχόμενες προθέσεις των συντακτών της Έκθεσης. Η Λευκωσία (θα πρέπει να) γνωρίζει – υπάρχει άλλωστε εμπειρία 21 ετών έκδοσης Εκθέσεων από την Επιτροπή για την Τουρκία – τα όρια μέσα στα οποία θα μπορούσε να κινηθεί και η προσεχής Έκθεση. Όπως επίσης είναι γνωστές και οι αντιλήψεις και προθέσεις της γραφειοκρατίας της Διεύθυνσης Διεύρυνσης για τον ενδεδειγμένο τρόπο αντίδρασης της Ένωσης σε σχέση με την Άγκυρα.

Το κεντρικότερο όμως ερώτημα είναι το εξής: Σε τι ακριβώς στοχεύει η Λευκωσία; Έχει στο μυαλό της κάτι συγκεκριμένο, έχει κάποιο σχέδιο ή αναμένει τις εξελίξεις για να δει τι θα κάνει;